خواص غذایی و سلامتی کاهو

کاهو از سبزی های بسیار مفیدی است که علاوه بر خواص درمانی، مصرف غذایی نیز دارد و در میان سبزی ها، تاریخی کهن دارد. كاهو یكی از قدیمی ترین سبزیجات دنیا است که منشاء آن در هندوستان و آسیای مركزی می باشد . كاهو طبق مداركی كه بدست آمده از شش قرن قبل از میلاد در ایران مصرف می شده است و یك قرن قبل از میلاد به روم راه یافته و غذای مهمی برای رومیان بوده است. كاهو گیاهی است یك ساله كه دارای برگهای پهن و دراز و سبز ، با طعم كمی شیرین می باشد.
انواع مختلف كاهو كه در حال حاضر در آمریكا كشت می شود حدود 16 نوع می باشد كه در تمام طول سال وجود دارد. روی هم رفته دو دسته كاهو وجود دارد :
1- كاهوی پرورشی و اهلی كه در سالاد استفاده می شود كه كاهوی گرد HEAD LETTUCE و كاهوی ایرانی ROMAINE LETTUCE از انواع مهم آن است. كاهوی ایرانی از نظر مواد غذایی از كاهوی گرد بهتر است. كاهوی گرد ارزش غذایی چندانی ندارد، زیرا دارای مقدر زیادی الیاف است كه تولید گاز و نفخ در معده می كند .
2- كاهوی وحشی

فواید کاهو برای سلامتی بدن :

كاهو از نظر طب قدیم ایران سرد و مرطوب است. دانشمندان علم تغذیه و گیاه¬شناسی برای کاهو خواص متعددی را بیان کرده اند که در ذیل به تعدادی از آنها می¬پردازیم:
1- کاهو، یک داروی تسکین دهنده¬ و آرام بخش طبیعی است، زیرا شامل مقدار کمی از یک ماده¬ی شیمیایی به نام لاکتوسین (LACTUCIN) است که وقتی به مقدار زیاد مصرف گردد، موجب سستی در بدن می¬شود.
2- کاهو خون را صاف و تمیز می¬کند. لذا امام صادق (ع) فرمود: کاهو بخورید، زیرا خون را صاف میکند.(بحارالانوار/ج14)
3- کاهو بویژه نوعی از آن که دارای برگ های زرد است، غذایی زودهضم است و خواب آرامی را به دنبال دارد. از این رو رسول خدا(ص) فرمود: کاهو، خواب¬آور و برای هضم غذا مفید است. (بحارالانوار/ج14)
4- امام رضا (ع) به شیعیان خود توصیه می فرمودند: تامی توانید کاهو بخورید ، زیرا کاهو رقت خون را از بین می برد و بهتر از سایر سبزی ها، خون را تصفیه می نماید.
5- کاهو دارای آهن فراوان است که برای خونسازی در بدن لازم است.لذا از مؤثرترین و طبیعی¬ترین درمان های
کم خونی  است.6- کاهو،
بینایی  را تقویت می¬کند.7- کاهو
موی سر  را به رنگ سیاه زیبائی در می¬آورد، به خصوص اگر ناشتا خورده شود.8- كاهو خواب آور و آرام بخش است.
9- كاهو برای
ضعف اعصاب  مفید است.10- کاهو سرشار از آب (بیولوژیک) می¬باشد و املاح معدنی نیز دارد.
11- کاهو، ضدیبوست و خشکی مزاج است.
12- کاهو، چهره¬ی انسان را با طراوت و در گونه¬های صورت، سرخی زیبایی پدید می¬آورد.
13- اگر كاهو را با سكنجبین یا سركه بخورند، اشتها آور است.
14- شصت گرم کاهو را اگر در یک لیتر آب به مدت یک ساعت با آتش ملایمی بجوشانید، جوشانده¬ای به دست می¬آید که خواب¬آور و بطور ملایم ملین (نرم کننده) است و کبد را از سموم پاک می¬کند.
15- جوشانده¬ی فوق، در هنگام اختلالات کبدی بخصوص یرقان (زردی) مفید و موثر است.
16- كاهو زخم های مجاری ادرار و مثانه را درمان می كند.
17- كاهو قوای جنسی را تقویت می كند.
18- برای برطرف كردن درد سینه كاهو را بپزید و بخورید.
19-
زنان شیرده  اگر می خواهند كه شیرشان زیاد شود، باید كاهوی پخته بخورند.20- کاهو ضد تورم است و ورم غدد لنفاوی را برطرف می كند.
21- چنانچه کاهو مخلوط با عصاره¬¬ی
هویج  خورده شود، بر خاصیت آن افزوده می¬گردد.22- به علت اینکه تمام انواع کاهو سبزینه(کلروفیل) دارند، می¬توان شیره¬ی تمام انواع آن را گرفت. بهترین قسمت برای گرفتن شیره، برگ های خارجی کاهو است که بالاترین کلروفیل را دارد.
23- کاهو یک طبیعت آرام دهنده دارد و
درد معده  را تسکین می¬دهد .24- كاهو ملین و ادرار آور است و برای بهبود بند آمدن ادرار تجویز می¬شود.
25- کاهو برای معالجه¬ی
یرقان ، انسداد مجاری طحال  و کبد  مفید است.26- کاهو برای اشخاص عصبانی و پریشان مفید است، زیرا خواب راحت و آرامی ایجاد می¬کند، لذا اشخاصی که مبتلا به تپش قلب و
بی¬خوابی  هستند باید هنگام شب، قبل از خواب کاهو بخورند.27- اگر کاهوی سوخته را به صورت پودر درآورید و بر روی جوش ها و زخم ها بپاشید، برای التیام جراحات و ترمیم آنها مفید است.
28- مصرف کاهو، انزال منی بطور دائم، احتلام مکرر، تکرر ادرار را شفا می¬بخشد، بدین منظور باید مقدار 7 گرم تخم کاهو را به صورت گرد یا جوشانده تناول کنید.
29- برگ های سبز کاهو بیشتر از برگ های سفید دارای
ویتامین C  است و علاوه بر آن مقدار نسبتاً زیادی ویتامینA  و ویتامین E  دارد.30- هر 28 گرم کاهو، 3 کالری ارزش انرژی زایی دارد.

خواص تخم كاهو :

تخم كاهو از نظر طب قدیم ایران سرد و خشك است.
1- تخم كاهو خواب آور است.
2- خوردن تخم كاهو زكام را برطرف می كند.
3- تخم كاهو برای درد سینه مفید است.
4- خوردن تخم كاهو برای دستگاه ادراری نافع است و آنهایی كه قطره قطره ادرار می كنند باید تخم كاهو بخورند ( در حدود 10 گرم روزانه ) تا این مرض در آنها برطرف شود .

مضرات :

اگر در خوردن كاهو افراط نكنید، این گیاه به هیچ وجه مضر نیست. زیاده روی در خوردن كاهو باعث كم شدن قدرت جنسی ، فراموشی و
كم شدن حافظه  ، ضعف دید چشم و نفخ شكم می شود. برای برطرف كردن این عوارض می توان كاهو را با نعناع ، كرفس  و زیره  میل كرد .

منابع:

- کتاب خواص سبزی های خوراکی؛ تالیف مرتضی نظری
- کتاب زبان خوراکی ها؛جلد دوم؛نوشته دکتر غیاث الدین جزایری

- WWW.IRTEB.COM

گردآوری:

نیره ولدخانی-کارشناس علوم تغذیه تبیان